Storingsgeheugen uitlezen en interpreteren

Foutmeldingen worden in het storingsgeheugen van een auto opgeslagen. De regeleenheden kunnen ook worden geprogrammeerd via de ingebouwde diagnose-interface.

Inhoudsopgave

• Waarom het storingsgeheugen uitlezen?
• Structuur van de boorddiagnose
• Waar wordt het foutgeheugen voor gebruikt?
• Hoe wordt het foutgeheugen uitgelezen?
• Hoeveel kost het om het foutgeheugen te lezen
• Kunt u zelf het storingsgeheugen uitlezen? Wat kost dit?
• Welke voordelen biedt de werkplaats bij het uitlezen van het storingsgeheugen?
• Ondanks reparatie, herhaalde fouten in het foutgeheugen?

Waarom het storingsgeheugen uitlezen?

De meeste bestuurders merken het knipperen van de verschillende waarschuwingslampjes in het dashboard op wanneer het contact wordt geactiveerd. Als alles goed gaat, gaan de lampen daarna uit. Als het motorlampje (MIL of malfunction indicator lamp) blijft branden of tijdens het rijden plotseling gaat branden is het even schrikken. Het licht kan kort knipperen (er is een tijdelijke fout gedetecteerd), permanent branden (een permanente fout is opgeslagen) of snel knipperen (er is een ernstige fout opgetreden). U kunt tijdelijke fouten in eerste instantie negeren, omdat de gevoelige elektronica beïnvloed kan worden door speciale omstandigheden zoals het weer of specifieke manoeuvres. Onderbroken contacten als gevolg van corrosie op de connectoren of gebroken kabels worden aanvankelijk geregistreerd als tijdelijke fouten. Als de fout niet opnieuw optreedt, wordt deze meestal automatisch verwijderd.

Als dit zich opnieuw voordoet, wordt het behandeld als een permanente fout, opgeslagen in het foutgeheugen en licht het MIL op. De bestuurder moet dan ofwel naar een garage gaan om het storingsgeheugen uit te lezen of dit zelf doen via toegang tot de boorddiagnose. Als het motorlampje snel knippert, is er een ernstige fout die kan leiden tot schade aan andere componenten. Stop indien mogelijk onmiddellijk en zet de motor af.

Kortom, de on-board-diagnose is een essentieel auto-onderdeel.

Opbouw van de boorddiagnose

De boorddiagnose (OBD) bestaat uit een groot aantal sensoren die vooral de goede werking van het uitlaatreiniging controleren. Door het toenemende gebruik van elektronica in moderne auto's is boorddiagnostiek echter ook erg belangrijk geworden in het veel andere aspecten. Systemen die vroeger onafhankelijk van elkaar werkten, worden met elkaar gecoördineerd en bestuurd met chips. Dit verbetert enerzijds de brandstofefficiëntie, maar maakt anderzijds het oplossen van problemen moeilijker. De boorddiagnose omvat alle elektronische regeleenheden en sensoren die met elkaar communiceren via een gemeenschappelijke data-snelweg (de CAN-BUS). De binnenkomende signalen worden gecontroleerd op plausibiliteit. Bijvoorbeeld, als de sonsor van het gaspedaal, dat "volgas" signaleert, kan dit op zich correct zijn. Maar Als de rempedaalsensor echter tegelijkertijd een maximaal spanningssignaal uitzendt, is er sprake van een conflict dat de boorddiagnose als een fout zal interpreteren.

Diagnostische apparatuur is duur, maar biedt de garage een sterke compatibiliteit met veel voertuigen. Foto: Florian Schäffer @ wikimedia.org (CC BY-SA 3.0)

Waar wordt het foutgeheugen voor gebruikt?

Niet elke storing is een fout, dus problemen worden in eerste instantie voor een bepaalde tijd in de gaten gehouden. Als de storing opnieuw optreedt, wordt deze als een fout behandeld en in het foutgeheugen opgeslagen. Als je het foutgeheugen nu uitleest, kun je achterhalen wat de fout is en met de juiste software krijgt u ook meer informatie, bijvoorbeeld over op het moment van optreden of de toestand van het voertuig. Deze informatie helpt de ervaren monteur de oorzaken te achterhalen en de reparatie doelgericht uit te voeren. Overigens spreekt men over één storingsgeheugen, maar de daadwerkelijke opslaglocatie hangt af van de betreffende regeleenheid. Maar dit onderscheid is niet nodig voor de verwerking en interpretatie van de gegevens.

Hoe wordt het foutgeheugen uitgelezen?

Elke on-board-diagnose heeft een zogenaamde interface, een soort stopcontact met bijbehorend dataprotocol waarmee een diagnoseapparaat, laptop of smartphone op de auto kan worden aangesloten. Hiervoor moet uiteraard de voeding van de regeleenheden worden verzekerd, d.w.z. het contact is ingeschakeld. De diagnostische tester zal alle herkende regeleenheden behandelen en de opgeslagen fouten weergeven. Dit gebeurt ofwel in gecodeerde vorm (gestandaardiseerd vanaf OBD-2) of direct als een beschrijvende fouttekst. Je hebt nu de mogelijkheid om de fout eenvoudig te verwijderen in de hoop dat deze niet meer zal verschijnen of beginnen deze te repareren. Wat beter is, vereist vooral ervaring. In geen geval mag u blindelings vertrouwen op het foutgeheugen, want gemelde fouten kunnen vele oorzaken hebben, maar daarover later meer. Zodra echter een defect onderdeel is gediagnosticeerd, wordt het vervangen en wordt het foutgeheugen verwijderd. Als het probleem daarna wordt opgelost, zal de fout niet meer optreden.

Wat kost het om het foutgeheugen te lezen?

Het uitlezen van het foutgeheugen is een kleinigheidje dat de garage voor 20 à 50 euro kan uitvoeren. De prijs is inclusief informatie over de mogelijke reden, aanbevelingen voor actie en het verwijderen van de fout. Als er volgens de garage verdere maatregelen nodig zijn, wordt meestal een offerte voor reparatie opgesteld. Wij bevelen aan om eerst, vooral in het geval van dure interventies, de diensten en prijzen te vergelijken met andere garages en de benodigde reserveonderdelen bij ons in merkkwaliteit aan te schaffen. Dat scheelt geld.

Kunt u zelf het storingsgeheugen uitlezen? Wat kost dit?

Benzinemotoren gebouwd na 2001 hebben een OBD-2-interface (diesels vanaf 2003), terwijl oudere voertuigen een andere connector (ADS-interface) nodig hebben. Diagnostische apparaten worden soms geleverd met geschikte adapterkabels. Behandeling is relatief eenvoudig. Zoek de OBD-2-aansluiting, zet het contact aan en sluit het diagnoseapparaat of de interface aan op het voertuig. Afhankelijk van het apparaat kost het uitlezen slechts 20 euro. Als je meer functies en comfort nodig hebt, moet je dieper graven. De interface kan tot 100 euro kosten en de software is meestal niet gratis. Ze zijn zowel als zelfstandig product als als abonnement verkrijgbaar. Voorbeelden zijn INPA, VCDS, NCS Expert, Rheingold of Carly, die verschillen in hun functies, gebruiksgemak en vooral compatibiliteit. In vergelijking met de normale diagnosetester biedt deze opstelling de mogelijkheid om tal van instellingen van de auto te wijzigen, d.w.z. om de regeleenheden te programmeren. Dit mag u natuurlijk alleen doen als u weet wat u doet en compatibiliteit gegarandeerd is. Wijzigingen aan de besturingseenheden kunnen anders onvoorziene gevolgen hebben en de functionaliteit van systemen verstoren.

De aansluiting voor toegang tot de on-board-diagnose bevindt zich meestal bij het stuur of de pedalen. Afbeelding: Losch @ wikimedia.org (CC BY 3.0)

Welke voordelen biedt de garage bij het uitlezen van het storingsgeheugen?

Een goedkope diagnostische tester geeft een eerste hint, maar kan deze meestal niet het verband leggen met andere gegevens. De diagnosesoftware van de garage daarentegen is up-to-date en kan alle regeleenheden aanspreken en de data evalueren. Je profiteert van de ervaring en interpretatie door een expert en bespaart mogelijk veel geld voor reparaties. Vaak worden de lambdasondes gesignaleerd als defect. De vervanging kost ongeveer 200 euro, inclusief installatiewerk, maar het foutgeheugen zegt niet of het echt defect is of dat het alleen een fout meldt omdat er van tevoren iets mis is gegaan. Een garage controleert bijvoorbeeld ook de luchtmassameter, want die heeft invloed op de mengselvorming, en zoekt naar lekkende aansluitingen of gaten in het inlaatsysteem en uitlaat. Onjuiste lucht kan het meetresultaat van de sonde vervalsen, ook al is de lambdasonde volledig functioneel. Omdat het signaal voor de on-board-diagnose niet plausibel lijkt, wordt een fout opgeslagen.

Ondanks reparatie, nogmaals foutmelding?

Fouten die opnieuw optreden na reparatie van een onderdeel zijn bijzonder vervelend en duur. Dit gebeurt wanneer het vervangen onderdeel niet de oorzaak van het probleem was. Het kan gebeuren dat, ondanks het beste advies van de garage, de regeleenheid door de fabrikant niet optimaal aangepast is aan het dagelijkse rijden. Sensoren leveren een spanningssignaal, waarvan het niveau kan worden geïnterpreteerd en binnen een bepaald tolerantiebereik ligt. Stel je voor dat het signaal van een luchtmassameter laag is, maar net zo hoog dat er geen fout wordt geactiveerd. De luchtmassa is echter een doorslaggevende regelvariabele voor de mengselvorming en het brandstof-luchtmengsel is op die manier ontworpen. De lambdasondes hebben echter ook een tolerantiebereik en dus kan het gebeuren dat de restzuurstof op de eerste sonde er net doorheen gaat terwijl de tweede lambdasonde een fout meldt. Noch de tweede sonde zelf, noch de tussenliggende katalysator is defect. Alleen individuele toleranties zijn toegevoegd aan een algehele fout.

Om dit soort fouten te voorkomen, moet u de werkplaats vragen om altijd alle besturingseenheden bij te werken bij reparatie. Overeenkomstige updates worden gepubliceerd door de fabrikant. Een tweede bron van fouten zijn goedkope onderdelen. Zoek naar merkartikelen en een gerenommeerde verkoper om langdurige problemen te voorkomen. Bij Carpardoo bieden we u geteste kwaliteit van gerenommeerde fabrikanten en een retourbeleid van 100 dagen.