De versnellingsbak vervangen – symptomen en kosten van een kapotte versnellingsbak
Versnellingsbakschade kan einde verhaal betekenen, omdat zowel het vervangen als reparatie flink geld kosten
Inhoud
Taak van de versnellingsbak
Wat voor soort versnellingsbak zit er in mijn auto?
Symptomen van een kapotte versnelling
Voorkom schade aan de versnellingsbak – de olie doorspoelen
Versnelling vervangen of repareren?
Hoe wordt de versnellingsbak vervangen?
Kosten voor het vervangen van de versnellingsbak
Taak van de versnellingsbak
Iedere auto met een motor op fossiele brandstof heeft een versnellingsbak, die het toerental en koppel aanpast aan de snelheid. Dit proces wordt versnelling genoemd en is noodzakelijk omdat de motor alleen in een beperkt snelheidsbereik goed kan opereren. Zodra het toerental onder het stationaire bereik zou vallen, zou de energie niet langer voldoende zijn om het brandstof-luchtmengsel samen te drukken, en zou de motor afslaan of overtoeren maken. Boven het maximale toerental neemt de belasting zo sterk toe dat onderdelen onder de druk zouden bezwijken. Een hoog koppel bij een laag toerental is vereist bij het starten, terwijl de aandrijfassen veel sneller draaien dan de krukas zodra de auto versnelt. Het quotiënt tussen het ingangstoerental en het uitgangstoerental wordt de overbrengingsverhouding genoemd. De versnellingsbak zorgt er daarnaast ook voor dat de draairichting van de motor omgekeerd kan worden, waardoor de auto achteruit kan rijden.
Wat voor soort versnellingsbak zit er in mijn auto?
Hoeveel een defecte versnellingsbak uiteindelijk gaat kosten, hangt veel af van het type versnellingsbak. In Nederland is de handgeschakelde versnellingsbak nog steeds populair, terwijl in bijvoorbeeld de VS de meeste voertuigen een automatische versnelling hebben. Automaten bieden meer rijgemak, werken ondertussen een stuk efficiënter dan handgeschakelde transmissies en kunnen aan de motor gekoppeld zijn door middel van een koppelomvormer of één of twee koppelingen. Over het algemeen werken ook deze automatische versnellingsbakken met verschillende tandwielparen, waarbij slechts één tandwielpaar tegelijkertijd met de assen verbonden wordt op een rotatie-vaste manier. Een bijzondere vorm van automatische versnellingsbakken is een CVT-transmissie. Een CVT-transmissie werkt met een duwband of een aandrijfketting, en maakt een traploze overbrengingsvariatie mogelijk zonder hierbij de trekkracht te onderbreken.
Symptomen van een kapotte versnelling
Afgezien van CVT-transmissies, die plotseling en voor de bestuurder onverwachts kapot kunnen gaan als bijvoorbeeld de duwband breekt, zijn er meestal voortekenen van beschadigde versnellingsbakken. Hierbij moet je echter goed op de symptomen letten, die meestal stapje voor stapje optreden, vooral bij automatische versnellingsbakken. Het schakelen gaat stroever, duurt langer en het kan opvallen dat er onderbrekingen optreden. In het ergste geval kun je helemaal niet meer schakelen in bepaalde versnellingen of springen deze versnellingen er weer uit. Het motortoerental loopt dan plotseling snel op. Let ook op ongewone geluiden terwijl de motor stationair draait. Een gezonde versnellingsbak hoort niet te ratelen of kraken, en dit is dus altijd een teken dat er iets kapot of gescheurd is. Geoliede versnellingen en knarsende of krakende geluiden tijdens het handmatige schakelen zijn daarnaast ook een slecht teken. Als je alleen met geweld in bepaalde versnellingen kunt schakelen, of als dit soms helemaal niet meer lukt, is er over het algemeen al een mechanisch defect.
Symptomen bij een kapotte versnellingsbak:
Knarsende en krakende geluiden bij het schakelen
Ratelen of kraken tijdens het stationaire draaien
Schakelen gaat moeizaam of versnellingen springen eruit
Plotselinge verhogingen van het motortoerental
Lang, schokkerig schakelen bij automatische versnellingen
Verlies van olie uit de versnellingsbak
Zwarte olie met een verbrande geur
Schade aan de versnellingsbak vermijden – olie verversen en de versnelling doorspoelen
Vaak wordt veel te weinig aandacht besteed aan het verversen van de versnellingsbakolie en het doorspoelen van de versnellingsbak, omdat beweerd wordt dat de versnellingsbakolie een leven lang meegaat. De levensduur van een auto die door de fabrikant opgegeven wordt kan echter veel lager liggen dan hoe lang de auto in werkelijkheid meegaat, als je een beetje aandacht besteedt aan de auto en de versnellingsbak. De versnellingsbakolie moet ververst worden, omdat er schilfers kunnen ontstaan aan de randjes van de tanden van de tandwielen, ondanks een smerende olielaag. De afgesleten deeltjes verstoppen de olieboorgaten na verloop van tijd, en dit verhoogt natuurlijk de wrijving. Meer wrijving betekent meer warmte en dus een hogere thermische belasting aan alle onderdelen. Om al het vuil uit de versnellingsbak te krijgen, is het nuttig om na te denken over het doorspoelen van de versnellingsbak zodra er symptomen optreden. Dit kan weliswaar tussen de 300 en 400 euro kosten, maar is alsnog een stuk goedkoper dan het inbouwen van een nieuwe versnellingsbak.
Versnellingsbakschade repareren of de versnellingsbak vervangen?
Als de symptomen niet kunnen worden verholpen door de versnellingsbak door te spoelen, is de mechaniek van de versnellingsbak waarschijnlijk al beschadigd. Afhankelijk van het type versnellingsbak en de hoeveelheid werk die hiermee gepaard gaat, kun je de schade laten repareren of een nieuwe versnellingsbak in (laten) bouwen. Bij het repareren van de versnellingsbak ben je echter zelden goedkoper uit. Afhankelijk van het merk en model auto kan reparatie de enige optie zijn. Hierbij geldt de volgende regel: hoe vaker een auto verkocht werd, hoe groter de kans is dat je tegen een redelijke prijs een vervanging voor je versnellingsbak kunt vinden. De versnellingsbak kan nieuw, volledig vernieuwd of gerepareerd zijn. Bij een gerepareerde versnellingsbak worden alleen de defecte onderdelen vervangen toen de versnellingsbak werd gerepareerd. Als de versnellingsbak volledig vernieuwd is, zijn alle slijtage-onderdelen vervangen.
De versnellingsbak demonteren
Om de versnellingsbak te kunnen vervangen, moet ook het ondersteunende frame met de stuurinrichting uitgebouwd worden. Dit kan alleen gedaan worden door technisch geschoold personeel in een professionele werkplaats.
Inbouwen van een nieuwe versnellingsbak
Bij het inbouwen wordt de nieuwe of gerepareerde versnellingsbak correct geplaatst en met koppel vastgeschroefd. De kosten hiervoor zijn zeer variabel en afhankelijk per auto, maar bedragen van rond de €2000 zijn zeer gangbaar.
Hoe wordt de versnellingsbak vervangen?
De stappen die je moet volgen bij het vervangen van de versnellingsbak hangen natuurlijk af van het voertuig, toch zijn er bepaalde stappen die bij iedere auto gevolgd moeten worden. Om bijvoorbeeld bij de versnellingsbak te komen, moeten vaak de aandrijfassen verwijderd. Ook andere onderdelen zoals de dynamo, waterpomp en/of de compressor voor de airconditioning moeten verwijderd worden, om voldoende ruimte te creëren om de lagers van de versnellingsbak los te kunnen maken. Dit krijg je alleen voor elkaar met een hefplatform en een versnellingsbakkrik. Deze wordt onder de versnellingsbak geplaatst voordat de schroeven die de versnellingsbak aan de motor verbinden losgemaakt kunnen worden. Het is zinvol om direct ook de koppeling na te lopen en indien nodig te vervangen. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld de distributieriem. Aangezien dit soort reparaties flink wat tijd kosten en het meeste tijd zit in het in/uitbouwen van de verschillende onderdelen, is het zinvol en bespaar je hier relatief gezien veel kosten mee. De nieuwe versnellingsbak wordt zorgvuldig gepositioneerd met behulp van de versnellingsbakkrik en vervolgens bevestigd met nieuwe schroeven, vastgeschroefd met het juiste koppel zoals voorgeschreven wordt door de fabrikant. Alle onderdelen worden vervolgens gedemonteerd en de versnellingsbak wordt gevuld met de juiste versnellingsbakolie. Tijdens de laatste stappen wordt er een functionele controle uitgevoerd en een korte proefrit gemaakt. Vanwege het speciale gereedschap dat vereist is, de hoeveelheid moeite die alles kost en een eventueel risico op letsel, is het vervangen van de versnellingsbak altijd een taak voor een gespecialiseerde garage.
Om bij de versnellingsbak te kunnen komen, moet het subframe ook verwijderd worden. Dit kan daarom alleen gedaan worden door technisch geschoolde vakmensen.
erdelen verwijderd moeten worden.
Kosten voor het vervangen van de versnellingsbak
Naast de motor is de versnellingsbak het duurste onderdeel van een auto. Afhankelijk van de leeftijd van het voertuig, kan schade aan de versnellingsbak het einde van een auto betekenen. Het is helaas niet mogelijk om een algemene uitspraak te doen over of het de moeite waard is om de versnellingsbak te vervangen, omdat de kosten sterk afhankelijk zijn van de versnellingsbak- en automodellen. Je kunt er echter op rekenen ongeveer 2.000 tot 3.000 euro kwijt te zijn als de oude versnellingsbak moet worden verwijderd en een nieuwe ingebouwd moet worden. Ongeveer driekwart van dit bedrag bestaat uit arbeidskosten; daarom is het zeker de moeite waard om verschillende garages te vergelijken bij het vervangen van de versnellingsbak. Het repareren van de versnellingsbak is overigens alleen nuttig als er geen andere opties meer zijn of als de auto bijvoorbeeld een oldtimer is.
